پاداش صبر (قرآن)از موجبات پاداش که در آیات قرآن به آن اشاره شده، «صبر» است. ۱ - ازموجبات پاداشصبر، موجب بهره‌مندى از ثواب الهى: ۱.«وَلَنَبْلُوَنَّكُمْ بِشَيْءٍ مِّنَ الْخَوفْ وَالْجُوعِ وَنَقْصٍ مِّنَ الأَمَوَالِ وَالأنفُسِ وَالثَّمَرَاتِ وَبَشِّرِ الصَّابِرِينَ • أُولَئِكَ عَلَيْهِمْ صَلَوَاتٌ مِّن رَّبِّهِمْ وَرَحْمَةٌ وَأُولَئِكَ هُمُ الْمُهْتَدُونَ؛ به يقين همه شما را با امورى همچون ترس، گرسنگی و كاهش در مالها و جانها و ميوه‌ها آزمايش مى‌كنيم؛ و بشارت ده به صابران. آنها كسانى هستند كه الطاف و رحمت خدا شامل حالشان شده؛ و آنانند هدایت‌یافتگان.» ۲.«قُلْ أَؤُنَبِّئُكُم بِخَيْرٍ مِّن ذَلِكُمْ لِلَّذِينَ اتَّقَوْا عِندَ رَبِّهِمْ جَنَّاتٌ تَجْرِي مِن تَحْتِهَا الأَنْهَارُ خَالِدِينَ فِيهَا وَأَزْوَاجٌ مُّطَهَّرَةٌ وَرِضْوَانٌ مِّنَ اللّهِ وَاللّهُ بَصِيرٌ بِالْعِبَادِ • الصَّابِرِينَ وَالصَّادِقِينَ وَالْقَانِتِينَ وَالْمُنفِقِينَ وَالْمُسْتَغْفِرِينَ بِالأَسْحَارِ؛ بگو: آيا شما را از چيزى آگاه كنم كه از اين (سرمايه‌هاى مادى)، بهتر است؟ براى كسانى كه پرهيزگارى پيشه كرده‌اند، و از اين سرمايه‌ها، در راه مشروع استفاده مى‌كنند، در نزد پروردگارشان، باغهايى بهشتى است كه نهرها از پاى درختانش مى‌گذرد؛ جاودانه در آن خواهند بود؛ و همسرانى پاكيزه، و خشنودى خداوند (نصيب آنهاست). و خدا به اعمال بندگان (با ايمان)، بيناست. آنها كه در مسير اطاعت و ترك گناه، استقامت مى‌ورزند؛ راستگو هستند؛ در برابر خدا خضوع، و در راه او انفاق مى‌كنند؛ و در سحرگاهان از خداوند، آمرزش مى‌طلبند. » ۳.«وَكَأَيِّن مِّن نَّبِيٍّ قَاتَلَ مَعَهُ رِبِّيُّونَ كَثِيرٌ فَمَا وَهَنُواْ لِمَا أَصَابَهُمْ فِي سَبِيلِ اللّهِ وَمَا ضَعُفُواْ وَمَا اسْتَكَانُواْ وَاللّهُ يُحِبُّ الصَّابِرِينَ • فَآتَاهُمُ اللّهُ ثَوَابَ الدُّنْيَا وَحُسْنَ ثَوَابِ الآخِرَةِ وَاللّهُ يُحِبُّ الْمُحْسِنِينَ؛ چه بسيار پيامبرانى كه مردان الهى فراوانى به همراه آنان جنگ كردند. آنها هيچ گاه در برابر آنچه در راه خدا به آنان مى‌رسيد، سستى نكردند و ناتوان نشدند و تن به تسليم ندادند؛ و خداوند استقامت‌كنندگان را دوست دارد. از اين رو خداوند پاداش دنيا، و پاداش نيك آخرت را به آنها داد؛ و خداوند نیکوکاران را دوست مى‌دارد.» ۴.«إِلاَّ الَّذِينَ صَبَرُواْ وَعَمِلُواْ الصَّالِحَاتِ أُوْلَئِكَ لَهُم مَّغْفِرَةٌ وَأَجْرٌ كَبِيرٌ؛مگر آنها كه در سايه ايمان راستين، صبر واستقامت ورزيدند و كارهاى شايسته انجام دادند؛ كه براى آنها، آمرزش و اجر بزرگى است.» ۵.«وَاصْبِرْ فَإِنَّ اللّهَ لاَ يُضِيعُ أَجْرَ الْمُحْسِنِينَ؛و شكيبايى كن، كه خداوند پاداش نيكوكاران را ضايع نخواهد كرد.» ۶.«قَالُواْ أَإِنَّكَ لَأَنتَ يُوسُفُ قَالَ أَنَاْ يُوسُفُ وَهَذَا أَخِي قَدْ مَنَّ اللّهُ عَلَيْنَا إِنَّهُ مَن يَتَّقِ وَيِصْبِرْ فَإِنَّ اللّهَ لاَ يُضِيعُ أَجْرَ الْمُحْسِنِينَ؛گفتند: آيا تو همان يوسفى؟! گفت: آرى، من یوسف هستم، و اين برادر من است؛ خداوند بر ما منّت گذارد؛ هر كس تقوا پيشه كند، و شكيبايى و استقامت نمايد، سرانجام پيروز مى‌شود؛ چرا كه خداوند پاداش نيكوكاران را ضايع نمى‌كند.» ۷.«وَالَّذِينَ صَبَرُواْ ابْتِغَاء وَجْهِ رَبِّهِمْ وَأَقَامُواْ الصَّلاَةَ وَأَنفَقُواْ مِمَّا رَزَقْنَاهُمْ سِرًّا وَعَلاَنِيَةً وَيَدْرَؤُونَ بِالْحَسَنَةِ السَّيِّئَةَ أُوْلَئِكَ لَهُمْ عُقْبَى الدَّارِ • جَنَّاتُ عَدْنٍ يَدْخُلُونَهَا وَمَنْ صَلَحَ مِنْ آبَائِهِمْ وَأَزْوَاجِهِمْ وَذُرِّيَّاتِهِمْ وَالمَلاَئِكَةُ يَدْخُلُونَ عَلَيْهِم مِّن كُلِّ بَابٍ • سَلاَمٌ عَلَيْكُم بِمَا صَبَرْتُمْ فَنِعْمَ عُقْبَى الدَّارِ؛و كسانى كه براى جلب رضاى پروردگارشان شكيبايى مى‌كنند؛ و نماز را برپا مى‌دارند؛ و از آنچه به آنها روزی داده‌ايم، پنهان و آشكار، انفاق مى‌كنند؛ و با حسنات، سیّئات را برطرف مى‌سازد؛ سرانجام نيك سراى آخرت، از آن آنهاست. همان باغهاى جاويدان بهشتى كه همراه پدران و همسران و فرزندان صالحشان، وارد آن مى‌شوند؛ و فرشتگان از هر درى بر آنان وارد مى‌گردند؛ و به آنان مى‌گويند: سلام بر شما بخاطر صبر و استقامتتان! چه نيكوست سرانجام سراى جاويدان!» ۸.«وَالَّذِينَ هَاجَرُواْ فِي اللّهِ مِن بَعْدِ مَا ظُلِمُواْ لَنُبَوِّئَنَّهُمْ فِي الدُّنْيَا حَسَنَةً وَلَأَجْرُ الآخِرَةِ أَكْبَرُ لَوْ كَانُواْ يَعْلَمُونَ • الَّذِينَ صَبَرُواْ وَعَلَى رَبِّهِمْ يَتَوَكَّلُونَ؛ كسانى كه پس از آنكه مورد ستم واقع شدند، در راه خدا هجرت كردند، در اين دنيا جايگاه و مقام شايسته‌اى به آنها مى‌دهيم؛ و پاداش آخرت، از آن هم مهم‌تر است اگر مى‌دانستند. همان كسانى كه صبر و استقامت پيشه كردند، و تنها بر پروردگارشان توكّل مى‌كنند.» ۹.«مَا عِندَكُمْ يَنفَدُ وَمَا عِندَ اللّهِ بَاقٍ وَلَنَجْزِيَنَّ الَّذِينَ صَبَرُواْ أَجْرَهُم بِأَحْسَنِ مَا كَانُواْ يَعْمَلُونَ؛آنچه نزد شماست از ميان مى‌رود؛ و آنچه نزد خداست باقى مى‌ماند؛ و به يقين به كسانى كه صبر و استقامت پيشه كنند، مطابق بهترين اعمالى كه انجام مى‌دادند پاداش خواهيم داد.» ۱۰.«ثُمَّ إِنَّ رَبَّكَ لِلَّذِينَ هَاجَرُواْ مِن بَعْدِ مَا فُتِنُواْ ثُمَّ جَاهَدُواْ وَصَبَرُواْ إِنَّ رَبَّكَ مِن بَعْدِهَا لَغَفُورٌ رَّحِيمٌ؛امّا پرودگار تو نسبت به كسانى كه بعد از فريب خوردن، به ايمان بازگشتند و هجرت كردند؛ سپس جهاد نمودند و در راه خدا استقامت ورزيدند؛ پروردگارت، (پس از اين امور)، آمرزنده و مهربان است.» ۱۱.«إِنِّي جَزَيْتُهُمُ الْيَوْمَ بِمَا صَبَرُوا أَنَّهُمْ هُمُ الْفَائِزُونَ؛ولى من امروز آنها را بخاطر صبر و استقامتشان پاداش دادم؛ آنها پيروز و رستگارند.» ۱۲.«أُوْلَئِكَ يُجْزَوْنَ الْغُرْفَةَ بِمَا صَبَرُوا وَيُلَقَّوْنَ فِيهَا تَحِيَّةً وَسَلَامًا • خَالِدِينَ فِيهَا حَسُنَتْ مُسْتَقَرًّا وَمُقَامًا؛ آرى، آنها هستند كه در برابر شكيباييشان درجات عالى بهشت به آنان پاداش داده مى‌شود؛ و در آن، با تحيّت و سلام رو به رو مى‌شوند. در حالى كه جاودانه در آن خواهند ماند؛ چه قرارگاه و محل اقامت نيكويى!» ۱۳.«الَّذِينَ آتَيْنَاهُمُ الْكِتَابَ مِن قَبْلِهِ هُم بِهِ يُؤْمِنُونَ • أُوْلَئِكَ يُؤْتَوْنَ أَجْرَهُم مَّرَّتَيْنِ بِمَا صَبَرُوا وَيَدْرَؤُونَ بِالْحَسَنَةِ السَّيِّئَةَ وَمِمَّا رَزَقْنَاهُمْ يُنفِقُونَ؛ كسانى كه قبلًا کتاب آسمانی به آنان داده‌ايم به آن (قرآن) ايمان مى‌آورند. آنها كسانى هستند كه بخاطر شكيباييشان، پاداششان را دوبار دريافت مى‌دارند؛ و بوسيله نيكی‌ها بدی‌ها را دفع مى‌كنند؛ و از آنچه به آنان روزى داده‌ايم انفاق مى‌نمايند» ۱۴.«... ثَوَابُ اللَّهِ خَيْرٌ لِّمَنْ آمَنَ وَعَمِلَ صَالِحًا وَلَا يُلَقَّاهَا إِلَّا الصَّابِرُونَ؛... ثواب الهى براى كسانى كه ايمان آورده‌اند و عمل صالح انجام مى‌دهند بهتر است، امّا جز صابران به آن نمى‌رسند.» ۱۵.«وَالَّذِينَ آمَنُوا وَعَمِلُوا الصَّالِحَاتِ لَنُبَوِّئَنَّهُم مِّنَ الْجَنَّةِ غُرَفًا تَجْرِي مِن تَحْتِهَا الْأَنْهَارُ خَالِدِينَ فِيهَا نِعْمَ أَجْرُ الْعَامِلِينَ • الَّذِينَ صَبَرُوا وَعَلَى رَبِّهِمْ يَتَوَكَّلُونَ؛ و كسانى كه ايمان آورده و كارهاى شايسته انجام دادند، آنان را در قصرها و غرفه‌هايى از بهشت جاى مى‌دهيم كه نهرها در زير آن جارى است؛ جاودانه در آن خواهند ماند؛ چه خوب است پاداش عمل‌كنندگان! همان كسانى كه در برابر مشكلات صبر و استقامت كردند و تنها برپروردگارشان توكّل مى‌كنند.» ۱۶.«... وَالصَّابِرِينَ وَالصَّابِرَاتِ ... أَعَدَّ اللَّهُ لَهُم مَّغْفِرَةً وَأَجْرًا عَظِيمًا؛... و مردان صابر و شكيبا و زنان صابر و شكيبا، ... خداوند براى همه آنان آمرزش و پاداش عظيمى فراهم ساخته است. » ۱۷.«قُلْ يَا عِبَادِ الَّذِينَ آمَنُوا اتَّقُوا رَبَّكُمْ لِلَّذِينَ أَحْسَنُوا فِي هَذِهِ الدُّنْيَا حَسَنَةٌ وَأَرْضُ اللَّهِ وَاسِعَةٌ إِنَّمَا يُوَفَّى الصَّابِرُونَ أَجْرَهُم بِغَيْرِ حِسَابٍ؛بگو: اى بندگان من كه ايمان آورده‌ايد! از مخالفت پروردگارتان بپرهيزيد. براى كسانى كه در اين دنيا نيكى كرده‌اند پاداش نيكى است. و زمین خدا گسترده است، اگر تحت فشار سران کفر بوديد مهاجرت كنيد كه صابران اجر و پاداش خود را بى‌حساب دريافت مى‌دارند.» ۱۸.«وَجَزَاهُم بِمَا صَبَرُوا جَنَّةً وَحَرِيرًا • مُتَّكِئِينَ فِيهَا عَلَى الْأَرَائِكِ لَا يَرَوْنَ فِيهَا شَمْسًا وَلَا زَمْهَرِيرًا • وَدَانِيَةً عَلَيْهِمْ ظِلَالُهَا وَذُلِّلَتْ قُطُوفُهَا تَذْلِيلًا • وَيُطَافُ عَلَيْهِم بِآنِيَةٍ مِّن فِضَّةٍ وَأَكْوَابٍ كَانَتْ قَوَارِيرَا • قَوَارِيرَ مِن فِضَّةٍ قَدَّرُوهَا تَقْدِيرًا • وَيُسْقَوْنَ فِيهَا كَأْسًا كَانَ مِزَاجُهَا زَنجَبِيلًا • عَيْنًا فِيهَا تُسَمَّى سَلْسَبِيلًا • وَيَطُوفُ عَلَيْهِمْ وِلْدَانٌ مُّخَلَّدُونَ إِذَا رَأَيْتَهُمْ حَسِبْتَهُمْ لُؤْلُؤًا مَّنثُورًا • وَإِذَا رَأَيْتَ ثَمَّ رَأَيْتَ نَعِيمًا وَمُلْكًا كَبِيرًا • عَالِيَهُمْ ثِيَابُ سُندُسٍ خُضْرٌ وَإِسْتَبْرَقٌ وَحُلُّوا أَسَاوِرَ مِن فِضَّةٍ وَسَقَاهُمْ رَبُّهُمْ شَرَابًا طَهُورًا؛و در برابر صبرشان، بهشت و لباسهاى حریر بهشتى را به آنها پاداش مى‌دهد. در آنجا بر تختهاى زيبا تكيه كرده‌اند، نه آفتاب سوزان را در آن جا مى‌بينند و نه سرما را. و در حالى است كه سايه‌هاى آن درختان بهشتى بر آنها فرو افتاده و چيدن ميوه‌هايش بسيار آسان است. و در گرداگرد آنها ظرفهايى سيمين و قدحهايى بلورين مى‌گردانند، پر از بهترين غذاها و نوشيدنيها ظرفهاى بلورينى از نقره (شفاف)، كه آنها را به اندازه مناسب آماده كرده‌اند. و در آن جا از جامهايى سيراب مى‌شوند لبريز از شراب طهورى كه آميخته با زنجبیل است، از چشمه‌اى در آنجا كه نامش سلسبیل است. و بر گردشان براى پذیرایی نوجوانانى جاودانى مى‌گردند كه هرگاه آنها را ببينى گمان مى‌كنى مروارید پراكنده‌اند. و هنگامى كه آن جا را ببينى نعمت و ملك عظيمى را مى‌بينى! بر اندام آنها (بهشتیان) لباسهايى است از حرير نازك سبز رنگ، و از ديباى ضخيم، و با دستبندهايى از نقره آراسته شده‌اند، و پروردگارشان شراب طهور به آنان مى‌نوشاند.» ۲ - پانویس
۳ - منبعمرکز فرهنگ و معارف قرآن، فرهنگ قرآن، ج۷، ص۱۴۳، برگرفته از مقاله «موجبات پاداش (صبر)». |